بررسی الکتروفورزی تغییرات پروتئینی گندم (triticum aestivum) در شرایط شوری

یکی از عوامل محدود کننده در تولید محصولات زراعی از جمله گندم، مسئله شوری است . یکی از راه های مقابله با مشکل شوری، استفاده از ژنوتیپ مقاوم می باشد. از آنجائی که انتخاب مستقیم ژنوتیپهای مقاوم فقط در مناطق شور امکان پذیر است ، به نژادگران در تلاش می باشند تا معیار یا معیارهائی را جهت شناخت این ارقام بدست آورند. یکی از معیارهای مورد استفاده، بررسی تغییرات حاصل از تنش در الگوی الکتروفورزی پروتئین ها و یافتن ارتباط آن، با تحمل و حساسیت ارقام می باشد. بدین منظور شش ژنوتیپ گندم با ذرجات مختلف تحمل، در محیط هیدروپونیک تحت چهار تیمار شوری، 70، 140 و 210 میلی مول نمک طعام (تدریجی یا ناگهانی) قرار گرفتند. نمونه برداری براساس نوع آزمایش ، در زمانهای مختلف صورت گرفت . (مرحله پنج برگی یا دو و ده روز پس از اعمال تنش ) برای تفکیک زیر واحدهای پروتئین کلب نمونه ها، از الکتروفورز ژل یک بعدی با استفاده از تکنیک sds-page استفاده گردید. میزان تجمع باندها با استفاده از دستگاه دانسیتومتری تعیین گردید. بررسی الکتروفورزی پروتئین های کل برگ در تیمارهای نمک و شاهد شباهتهای اساسی را در بین ارقام نشان داد و پلی پیتدی که منحصر به یک رقم خاص و یا مختص به یکی از تیمارهای نمک باشد مشاهده نگردید. در نمونه برداری دو روز پس از اعمال تنش ، تفاوت آشکاری بین باندهای پلی پپتیری مشاهده نگردید، در حالی که در تنش ده روز، دو دو باند 54 و 56 کیلودالتونی تغییرات کمی و کیفی بارز و در برخی از باندهای دیگر تا حدودی شدت رنگ متفاوت مشاهده گردید. مقایسه بین باندهای پروتئینی در تنش کوتاه مدت و دراز مدت نشان داد که اثرات کوتاه مدت تنش شوری، اساسا"تحت وضعیت غیرایستائی بررسی می شوند. در یان فاصله زمانی گیاه در حال تطبیق با شرائط تنش می باشد. اثرات دراز مدت ، احتمالا" در نوعی شرایط ایستائی انجام می گیرد. این شرائط نشان دهنده تصویر واقعی از انطباق و پاسخ گیاه به تنش می باشد. در ژل 15 درصد آکریل آمید، باندهای 15 و 56 کیلودالتونی، در شرایط طبیعی و تنش تغییرات مشابهی نشان داده اند و افزایش غلظت نمک خصوصا در 210 میلی مول منتهی به کاهش در سطح این دو پلی پپتید شده است . با توجه به این که این تغییرات در تمام ارقام صورت گرفته است ، بنظر می رسد نوعی واکنش گیاه به تنش باشد و از آنجائی که روند آنها متفاوت است ، احتمالا به تفاوت در زمینه ژنتیکی و تنوع پذیری هر یک از ارقام در واکنش به شوری ارتباط دارد. تجزیه کلاستر ژنوتیپها براساس داده های کمی و کیفی نوارهای پروتئینی با استفاده از ماتریس عدم تشابه ژنتیکی و با روش upgma صورت گرفت . نتایج نشان داد که در شرایط تنش ، تحمل یا حساس بودن، بیشتر متاثر از الگوی باندینگ می باشد تا شدت تجمع باندها. بررسی های کمی و کیفی نشان داد که در تنش کوتاه مدت ، واکنش ژنوتیپ ها مشابه بوده، لیکن تفاوت بین ژنوتیپ ها در تنش دراز مدت می شود.